Tìm kiếm mình, tìm kiếm Chúa

Thời em được cha cho vào học lớp giáo lý vỡ lòng do cha phụ trách ở nhà thờ Xã Đoài, khoảng 8 hoặc 9 tuổi, rất hay nghe cha nhắc trong lớp một câu Thánh Kinh: “Ai muốn theo Ta thì hãy bỏ mình, vác thập giá mọi ngày mà theo”. (Bản dịch hiện nay là: Ai muốn theo Thầy, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình mà theo. Mt-16,24). Thời đó, bọn trẻ ở trong xóm dùng chữ “mọi ngày” theo nghĩa “thời gian trước đây”. Đem áp dụng nghĩa ấy vào, em không hiểu được cái thập giá trước đây của mình nó ra làm sao, thắc mắc mà không dám hỏi, chỉ chấp nhận những gì người lớn truyền dạy, nói sao nghe vậy là được rồi. Lớn hơn một chút thì hiểu thập giá là những khó khăn do mình phải kiềm chế những ước muốn của mình, vác thập giá tức là biết chấp nhận hoàn cảnh và giữ thăng bằng lương tâm, không ganh đua, không nóng nảy, thế là đủ. Với cách “vác thập giá” như vậy, em đã tự áp dụng một định hướng cuộc đời, bắt đầu từ những năm học lớp 7 ở nhà cô Hòa, lúc ấy, hầu như ngày nào em cũng đi lễ, không đi buổi sáng thì đi buổi chiều, bỏ qua nhiều trò chơi với các bạn cùng trang lứa, ở trường cũng như ở nhà, mà chỉ tập trung vào bài vở, đàn hát, tự tìm đọc sách vở theo ý thích của mình. Một trong những cuốn em nghiên cứu lúc đó là xem tướng số và chỉ tay, đọc xong đem vào lớp thực hành đã mang lại ấn tượng cho nhiều người, có đứa nó cứ bắt mình coi mãi cho đến khi nói ra được điều mà nó đang hy vọng. Bởi vậy, nếu để ý đối phương một chút thì rất dễ bói và thể nào cũng trúng, chỉ cần khai thác vài thông tin cá nhân rồi dùng lời lẽ sao cho lọt lỗ tai họ là được. Có những câu khẳng định gần như sẽ đúng với mọi người, chẳng hạn “Bạn là người luôn biết quan tâm tới người khác...” hay “Bạn là người có nhiều cảm xúc...”. Trên bàn tay có một yếu tố mà nếu nói không khéo thì rất dễ bị phản đối, đó là tính kiên nhẫn/nóng nảy của người đó, còn chuyện tương lai thì nói cho có vẻ tích cực một chút thì ai cũng vui vẻ tin theo. Rời trường trung học Thạnh Mỹ Tây là bắt đầu một cuộc sống khác, phải đối diện với nhiều vấn đề của cuộc sống, đối diện với nhiều hạng người khác nhau, nhưng em vẫn trung thành với quan điểm sống đã có từ trước, đôi khi thấy mình hơi tự mãn, nhưng tựu trung vẫn cho mình là người tốt bụng và biết tránh xa tội lỗi (!!!). Đối diện với ai cũng nghĩ rằng lương tâm và quan điểm của họ giống mình, cách suy nghĩ và cư xử có khác nhau thì đều do hoàn cảnh đưa đẩy họ mà thôi. Với cá tính ngại tranh cãi thì hầu như em không bao giờ phải đối đầu với ai cả, nếu không vừa lòng thì sẽ im lặng và thỏa hiệp chứ không dám đối thoại thẳng thắn. Lẽ phải mà im lặng thì cũng vẫn là lẽ phải mà.
Có người đồng tình thì khen sống như vậy là thăng bằng, là bình an. Nhưng với những ai có tính bộc trực và mạnh mẽ thì họ lại cho mình là người an phận, thiếu cầu tiến và không biết đấu tranh để mà vươn lên. Tất cả những nhận xét như thế đều đúng nhưng có lẽ đúng hơn nữa nếu gọi đó là sống theo con đường tìm kiếm mình. Với quan điểm là:Tôi biết những gì tôi làm là tốt, tôi muốn làm như thế và không cần biết người khác phản ứng như thế nào vì tôi biết tôi không làm hại ai cả. Trên con đường ấy, tôi thấy mình chẳng có tội tình gì, vả lại cũng đâu phải dễ để sống được như thế, tôi cũng phải nhịn nhục phải hy sinh biết bao nhiêu... Quả thật, sự lương thiện cũng có thể cám dỗ mình đến chỗ kiêu căng, đến nỗi cho rằng mình luôn đúng. Thà cô đơn im lặng với cách sống tốt đẹp của mình hơn là mất công mua lòng thiên hạ.

Nhưng đến một ngày em đã thất bại trên con đường đó khi chịu sự cọ xát giữa các giá trị trong một gia đình nhỏ, chỉ có hai người. Khi đã thất bại trong việc vận dụng hết khả năng mà mình từng xem là giá trị nhất, cuối cùng em phải đối diện với cuộc sống bế tắc và bị bắt buộc phải từ bỏ con đường cũ. Điều bất hạnh xảy đến, ban đầu nó làm cho mọi thứ trước mắt trở nên mờ mịt, khiến cho mình cảm thấy thua thiệt và mất mát. Nhưng với thời gian, nó cho mình thấy rằng chính mình đã sai từ lâu - khi mà mình luôn tự đề cao bản thân, muốn người kia phải hiểu mình. Nhưng may mắn thay, chính sự mất mát cho em hiểu được nghịch lý: “muốn sống thì phải chết đi”. Có một sức mạnh ở trên đã làm biến đổi, nó là kết quả của một quá trình dài, không biết từ bao giờ, liên đới giữa ân sủng mình được ban tặng và tội lỗi mà mình đã phạm. Nó chặn đứng và làm lệch con đường mình đang bước đi. Lúc ấy, một việc tự nhiên cần phải làm là DỪNG LẠI, dừng lại tất cả những hành động, những thói quen. Phải suy nghĩ lại, phải sống bằng một cách khác. Một lần ngã là một lần bớt dại. Nếu nhìn bằng con mắt đức tin thì sẽ thấy rằng Chúa cho phép những thất bại xảy đến cũng mong ích lợi lớn hơn cho con cái của Ngài. Trong một dòng tu nọ, người ta đã xác tín rằng: bất cứ lỗi lầm nào của mình, bất cứ khó khăn nào xảy đến, mỗi người trong anh em vẫn có thể đạt được điều mình tìm kiếm, miễn là anh em kiên nhẫn tìm kiếm và khám phá Thiên Chúa. Bất hạnh còn là cơ hội giúp mình hồi tâm và chiến thắng những ảo tưởng cho rằng có thể sống mà không cần sự trợ giúp của Chúa và tha nhân. Và thất bại cũng là dịp để mình thừa nhận tình cảnh đáng thương của mình.
Rồi cũng không phải đợi lâu, trong những ngày tháng mà rối ren nó vận vào mình thì em mới thấy câu Thánh Kinh mà cha hay đọc ngày xưa trở nên thực tế hơn bao giờ hết. “Vác thập giá” là một cuộc chiến đấu từng giây từng phút để tìm kiếm những giá trị và phải mang những giá trị ấy đến cho người khác một cách nghiêm túc, chứ không phải đơn giản như mình đã từng nghĩ, là im lặng và nhẫn nhục cho xong. (Sơn: cảm nghiệm đức tin và những ý niệm tôn giáo của mình biến đổi và lớn lên theo sự trưởng thành về nhận thức và kiến thức của mỗi người. Đọc những lời tâm tình này, anh nhận ra nơi Giang có một thao thức tìm kiếm liên lỉ, có một đời sống nội tâm sâu xa, và nhờ thế, qua những thăng trầm, em đã tìm ra ánh sáng cho nỗi niềm thao thức về “thập giá” của em lúc còn nhỏ. Anh rất thích cách em nhìn nhận và sống thập giá vào tuổi ngoài 30, vì nó có tính cách hiện sinh và vô cùng thực tế cho cuộc sống của em. Phải rồi ! Thánh giá là những mặt trái, là những khía cạnh gồ ghề thô nhám của thân phận người trên đường tìm đến Thiên Chúa. Bao lâu mình chưa về tới Quê Trời, thì thánh giá vẫn còn đeo đẳng trên vai, cho nên em xem nó như một “cuộc chiến đấu từng giây từng phút” thật là chí lý).  Việc “tìm kiếm” và “mang lại” này lại được thực hiện với một bản tính người yếu đuối và ích kỷ, do đó, “bỏ mình” cũng lại là một cuộc chiến đấu thường xuyên.

Đây là khởi đầu cho nhiều thay đổi, từ chỗ bị thay đổi, em cảm thấy mình “được” thay đổi và “được” bước đi trên con đường mới: biết bỏ mình trước hết là biết cần người khác, cuộc đời chẳng hề thiếu cơ hội cho mình chia sẻ, đối thoại và liên đới với mọi người. Được bước đi trên con đường mới, thực ra là mới trong tâm trí, trong cách suy nghĩ, thì bất cứ ở nơi đâu, làm việc gì nó đều gắn chặt vào mối tương quan giữa Đấng tạo hóa và con người. Một động tác làm dấu đơn giản mà hàng ngày vẫn dùng để tuyên xưng mầu nhiệm nhập thể, nhân danh ba ngôi trên chính thân thể của mình cũng đã đem lại nhiều tâm tình khác. Tìm kiếm bao giờ cũng mang lại niềm vui, tìm kiếm sự sống gắn liền với tình yêu trong đó lại còn hấp dẫn hơn nhiều. Em cảm thấy mình may mắn vô cùng khi biết mình có bao nhiêu cơ hội để sống, để làm việc, để giúp đỡ và để hưởng mọi thứ bằng con người mình mà không chỉ cho mình. Đó là hạnh phúc rất lớn.

Như cách anh Sơn ví von, việc kể lại những kinh nghiệm cá nhân như thế này thì giống như mình đang dắt nhau đi vào những con đường mòn bé nhỏ đời mình, để mọi người biết thông cảm và yêu thương nhau hơn. Kinh nghiệm về sự thất bại chắc chắn nó không đẹp đẽ và thơ mộng như những kỷ niệm thời ấu thơ nhưng nó lại cho thấy niềm vui của sự cảm nghiệm về một tình yêu cao cả, bao trùm lên cuộc sống của chính mình, hoàn toàn miễn phí. Tình yêu đó phải được sử dụng thật hiệu quả để đem lại sự sống cho mình và mọi người. Ai sống trong tình yêu đó thì luôn thấy mình bé nhỏ, yếu đuối và đầy hạn chế nhưng cũng cảm thấy mình tự do và luôn đồng trách nhiệm với người khác trong mọi công việc.

Phải công nhận rằng, trải qua mỗi chặng đường mình đi, mỗi con người mình gặp gỡ, dù tốt hay xấu cuối cùng đều mang lại những ích lợi cho mình. Ích lợi to lớn nhất đối với em có lẽ là ... mối phúc số 3. Nghiệm lại bản thân em thấy cách sống của mình cũng có những nét tương đồng với nhận xét của anh Thạch khi đề cập đến việc các cháu được thừa hưởng cách cư xử rộng lượng, không tranh chấp, ganh tị nhau. Đó là một yếu tố thuận lợi để cho mình biết tự giải thoát mình, trước hết là thoát khỏi những ích kỷ nhỏ mọn, hơn nữa nó cũng giúp giải thoát mình khỏi những cám dỗ về những lợi danh tầm thường trước mắt.

Cha mẹ có lẽ không thể nhìn thấy hết những hoa trái đã nảy sinh trên thân cây mỗi đứa con mà Chúa đã giao phó cho cha mẹ vun trồng, nhưng qua đây, cha mẹ sẽ được chia sẻ cảm nghiệm bằng một hình ảnh khác, đó là công sức rao truyền tin mừng sự sống của mình hệt như những hạt cải được gieo vãi khắp nơi. Với cách giáo dục có phần nghiêm nhặt của cha, những thành viên trong gia đình ít nhiều đều bị tổn thương ở một khía cạnh nào đó, nhưng cũng không nên chắc chắn rằng nếu hoàn cảnh khác đi thì (mọi chuyện) đời mình sẽ tốt hơn. Cha mẹ đã làm mọi cách để hướng con cái về người Cha thật ở trên trời, đánh thức bản năng tôn giáo để tất cả đều được giải thoát nhờ biết vác thập giá theo Chúa, biết sống yêu thương và biết tìm kiếm những điều tốt đẹp.