Kéo cưa

Kéo cưa lừa xẻ, ông thợ nào khỏe, thì ăn cơm vua, ông thợ nào thua, thì về bú mẹ
Kéo cưa kéo kít, làm ít ăn nhiều, nằm đâu ngủ đấy, nó lấy mất cưa, lấy gì mà kéo
 
Trong thời buổi khó khăn về kinh tế, khan hiếm thực phẩm, và máy móc hư hỏng không có phụ tùng để sửa chữa thì mọi công việc đều chủ yếu là dùng sức người, làm bằng tay. Một trong những công việc này đó là đốn cây xẻ gỗ. Vùng Bình Dương là nơi rừng núi có nhiều cây tốt mà cũng có đất ruộng đất rẫy, nên cậu Hải đã đưa gia đình xuống làm ăn ở Bến Lội, Thị Tính. Dòng đời đưa đẩy mình với Thạch đã đến ở với cậu trong vòng hơn 6 tháng, và đã được cậu truyền nghề cưa gỗ.
 
Đây là một công việc đòi hỏi sức lực bền bỉ, và phải có bí truyền để biết mài cưa và mở lưỡi. Không biết cách bảo quản cưa thì dầu khỏe mạnh bao nhiêu cũng không thể làm ăn trong nghề này được. Trong những lần theo cậu Hải đi cưa, cậu đã truyền dạy kỹ thuật mài cưa và bẻ lưỡi cưa cho 2 anh em, nên sau vài lần đi chung với cậu, 2 anh em đã có thể đi riêng. Ngoài ra cũng cần có thêm kinh nghiệm để biết lượng định chiều cao của cây và số gỗ mình có thể lấy được. Nếu tính toán không chính xác thì sẽ mất công hạ cây xuống mà cưa ra không bán được vì gỗ không đủ chiều dài hay bị mắt. Một toán đi cưa thường chỉ 3 người. Trước hết chọn cây ngay, không có mắt và không có nhánh phụ, dùng cưa cá mập để hạ cây xuống. Bây giờ phải làm dàn để đặt thân cây lên mới có thể bắt đầu cưa. Dàn là một thân cây nằm ngang song song với mặt đất và cách mặt đất khoảng 0,60m để mình đặt thân cây lên đó, một đầu chạm đất và đầu kia chổng lên trời.
 
Cậu Hải là một người rất khéo tay, biết làm nhiều thứ, và cậu cũng rất kiên nhẫn. Cậu Hải hiền lành, ăn nói nhỏ nhẹ và rất quý mến và kính phục cha mẹ. Từ đó, cậu cũng đối xử với 2 anh em một cách chí tình. Chuyến đi cưa đầu tiên, cậu chỉ dẫn cho mình cưa bộ ván cẩm lai. Lúc đó mình ngồi bên dưới, còn cậu Hải đứng ở trên. Sau vài lần thì mình đã vững tay cưa để có thể đứng trên cao.
 
Kỹ thuật cưa là chỉ kéo thong thả, không đè mạnh xuống cho nó ăn sâu hơn vào gỗ mà cũng không đẩy cho nó đi mau hơn, người đứng trên kéo hết phần mình thì thả ra cho người ngồi dưới kéo xuống lại, tay chỉ nương theo cưa mà không tì lại cũng không đẩy. Muốn cho lưỡi cưa ăn vào gỗ nhiều hay ít, đó là do cách mình mở mũi. Gỗ càng cứng thì càng phải mở ít để lữa cưa ăn vào gỗ thật chậm. Nếu mình kéo ngay ngắn mà lưỡi cưa ăn vào gỗ không ngay tức là có vấn đề về mở lưỡi. Trước khi bắt tay vào xẻ thì phải bóc bìa để biến thân cây tròn thành một khối gỗ vuông vắn. Rồi từ đó mới xẻ theo những đường mực búng theo chiều dài của cây. Bóc bìa là một công đoạn khó khăn cho người đứng cưa ở trên vì thân cây tròn không có nơi để tựa chân cho thăng bằng.
 
Trước khi xuất quân đi cưa thì có người đặt hàng, hoặc là một bộ kèo, một bộ rui, mè. Có khi là một số cột theo quy định của khách. Đã có người mua và thỏa thuận giá, vậy là anh em rủ nhau lên rừng kiếm cây.